Osmanlı Tarihi Kitapları
1. Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye, İş Bankası Kültür Yayınları
Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık'ın 2 ciltlik bu yapıtında Osmanlı Devleti'nin bir beylikten kuvvetli ve köklü bir imparatorluğa dönüşümünün hikayesi anlatılıyor.
İnalcık bu yapıtında politik tarihin toplumsal-ekonomik alt-yapısını, başka bir deyişle nüfus hareketleri, göçler, kitlelerin esas gereksinimleri, tarım ve ticaretin bu gereksinimleri karşılama şekilleri ve şehirleşme konularında da analizler yapıyor.
Tarihsel meseleleri izahta geçmişten gelen ananesel zihniyet ve kurumlar çerçevesinin tespitine girişiyor.
2. Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu klasik Çağ, Yapı Kredi Yayınları
Yaşayan en devasa Osmanlı tarihçisi Halil İnalcık, 1973'te ilk defa İngilizce yayımlanışının sonrasında çevrildiği bütün dünya dillerinde geniş yankılar uyandıran bu araştırmada, benzersiz bir devresinin mümkün en bütüncül ve en yetkin betimlerinden birini sunuyor.
Osmanlı'nın politik ve müessesesel yapılarının derinlemesine çözümlemelerini, din ve ticaret ilişkileri, idare ve toplumsal yapılanma üstüne kapsamı geniş izahlar ve noksansız bir Osmanlı kronolojisi takip ediyor.
3. Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Eren Yayınları
2 ciltlik bu yapıtın ilk cildi Halil İnalcık doğrulusunda yazılmış.
İkinci cilt ise Suraiya Faroqhi, Bruce McGowan, Donald Quataert ve Şevket Pamuk doğrulusunda yazılmış.
4. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı İmparatorluğu, Tarihi Türk Tarih Kurumu
4 ciltten ( 6 kısım ) meydana gelen bu yapıt Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasal tarihine ve devlet teşkilatına ait epey varlıklı bir içeriğe sahip.
Osmanlı çağdaş tarihçiliğinin kurucularından olan İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın bu yapıtı Türk Tarih Müessesesi doğrulusunda basılmış.
5. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Saray Teşkilatı Türk Tarih Kurumu
Bu yapıt Osmanlı saray teşkılatı ile ilgili en ehemmiyetli kaynaklardandır.
Topkapı Sarayı'ndan kimler misyon yapar, görevleri nelerdir, saray içerisinde hiyerarşi vb.
tüm soruların yanıtını bulabileceğiniz bu yapıt de Türk Tarih Kurumu doğrulusunda basılmıştır.
6. Reşat Ekrem Koçu, Topkapı Sarayı, Doğan Kitap
Reşad Ekrem Koçu bu yapıtında sizi sanki bir mihmandar gibi Topkapı Sarayı'nı gezdiriyor.
Sarayın hangi kısmında ne var, ehemmiyetli toplantılar nerede yapılır, haremin odaları ve Osmanlı saray teşkılatı ile ilgili öğrenmek dilediğiniz birçok istihbarata erişebileceğiniz bir kaynak.
7. İlber Ortaylı, Türk Teşkilat ve Idare Tarihi, Cedit Neşriyat
Türk tarihçiliğinin ehemmiyetli isimlerinden İlber Ortaylı bu yapıtında Osmanlı Teşkilat ve Yönetiminin Sasani, Bizans ve Selçukludaki temellerinden bahsedip, İslam Devletindeki teşkilatlanmasına, Osmanlı ile aynısı dönemdeki Avrupa' devletlerinin teşkilatlanmasına ve Osmanlının kuruluştan yıkılışına kadar bütün teşkilatlanmasına yer sağlıyor.
İlber Ortaylı yazdığı kitabı şöyle tanıtıyor:
''Osmanlı idari Teşkilatı imparatorluklar ili Ortadoğu medeniyetinin teşkilatlanma tarihindeki zirveyi delegasyon eder.
Bir imparatorluğun idari Teşkilatı onun varlıklı sosyal kurumlaşmasının bir yansımasıdır.
Bu zor tecrübe allahın izniyle emeline ulaşır.
Bir imparatorluğun idarî teşkilâtı onun varlıklı sosyal kurumlaşmasının bir yansımasıdır.''
8. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İsmail Hami Danişmend, Doğu Kütüphanesi
Osmanlı tarihçiliğinin otorite isimlerinden İsmail Hami Danişmend’in “İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi” 6 ciltten oluşuyor.
Osman Gazi’den , Sultan Vahdettin'e kadar imparatorluk tarihinin ehemmiyetli savaşlar, taht mücadeleleri, entrikalar ve perde arkasında yaşananların yanında Osmanlı toplum yaşamına değin birçok konuyu sene, ay,hafta ve gün tarihi sunarak, kronolojik olarak bulabilirsiniz.
9. Söğüt'ten İstanbul'a, İmge Kitabevi Yayınları
Mehmet Öz ve Oktay Özel'in derlediği bu yapıt 13 ehemmiyetli tarihçinin Osmanlı'nın kuruluşundan İstanbul'un fethine kadar geride bıraktığımız devre üstüne yazdıkları makaleler yer almaktadır.
Bu yapıt gaza kültürünü, yeniçerileri ve ilk fetihler dönemindeki Osmanlı'yı tarif etmenize yardımcı olacak ve ufkunuzu açacaktır.
10. Ahmet Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet
Osmanlı'nın nihai yüzyılında yetiştirdiği en ehemmiyetli devlet adamlarından bir tanesi olan Ahmet Cevdet Paşa'nın hazırladığı bu yapıt 12 ciltten oluşmaktadır.
Yıllarca devletin resmi tarihçiliğini yapmış Ahmet Cevdet Paşa bu yapıtını hazırlarken çoğu belgeyi kullanmış, önemli olaylara şahit olanları özellikle dinleyerek hazırlamıştır.
11. Tevarih-i Al-i Osman, Aşıkpaşazade
Osmanlı'nın malum ilk tarih kitabı olan Tevarih-i Al-i Osman, Osmanlı'nın kuruluşundan 15yy bitimine kadar olan kısmını barındırmaktadır.
Yapıtta Osmanlı hanedanının köklerinden de bahsedilmektedir.
Dönem halkının okuyup anlayabileceği yalın bir dille yazılan yapıt, Nihal Beygirsiz doğrulusunda bugünkü Türkçesine çevrilmiştir.
Eserin yazarı İstanbul'un fethine de katılan bir Vefai dervişi olan Aşıkpaşazade'dir.
Eser 15 yy nihayetinde tamamlanmıştır.
12. Kitab-ı Cihannüma, Mehmed Neşri
Mehmed Neşrî doğrulusunda yazılan bu yapıt 6 cilt olarak hazırlanmış olup şu zamana kadar yanlızca sonuncu cildi ulaşmıştır.
Eserin nihai cildinde ise Osmanlı tarihi Oğuz köklerinden başlamış anlatılmıştır.
Eser 15.yy nihayetinde tamamlanmıştır.
13. Naima Tarihi, Mustafa Naima
İlk Osmanlı vakanüvisi olan Mustafa Naima İbn Haldun’un tarih anlayışından etkilenmiş ve İbn Haldun’un beş dönemle alakalı kuramını özetleyerek Osmanlı tarihini dönemlerini bu şemaya göre bildirime çalışmıştır.
Eser Osmanlı'nın 1574 ve 1651 seneleri arasındaki hadiseleri anlatmaktadır.
14. Zındıklar ve Mülhidler, Ahmet Yaşar Ocak Tarih Vakfı Vatan Yayınları
Osmanlı tarihinde İmparatorluğun 15. yüzyıldan 17. yüzyıla kadarki üç surat senelik siyasal ve toplumsal düzenine, bu sistemin arkasındaki resmî ideolojiye karşı bazı durumlarda şahsi, bazı durumlarda kitlesel bazı çıkışlar görülür.
Siyasal iktidarın “Zındıklık ve Mülhidlik” (bugünün Türkçesiyle “Sapkınlık ve Dinsizlik”)le itham ettiği bu hareketler, çoğunlukla idamla cezalandırılmıştır.
Şeyh Bedreddîn, Molla Lûtfî, Nadajlı Sarı ‘Abdurrahman Efendi, Hakîm İshak, Larî Mehmed Efendi, Oğlan Şeyh İsma‘il-i Ma‘şûkî, Hamza Balî, Şeyh Muhyiddîn-i Karamânî gibi kişilerin Osmanlı iktidarına ve resmî ideolojisine karşı duruşlarının nedenleri ve mahiyeti, emeli ne idi? Toplumun hangi kesimlerinden kaynaklanıyor ve yankı buluyordu? A.
Yaşar Ocak, kitabında bu soruların ve benzerlerinin yanıtını ve Osmanlı tarihinin bu enteresan cephesinin bir panoramasını vermeyi tecrübe ediyor.
15. Babam Sultan Abdülhamid, Ayşe Osmanoğlu, Timaş Yayınları
Sultan II.Abdülhamid'in kızı Ayşe Osmanoğlu'nun bu hatıra kitabı 19.yy sonu 20yy başında Saray ve etrafında ilerleyen hadiseler, II.Abdülhamid'in yaşamı ve politik kanaatleri ile ilgili birinci elden bir kaynaktır.
Osmanlı'nın nihai dönemiyle alakalı ehemmiyetli bir kaynak olan Ayşe Osmanoğlu'nun hatıraları tamamiyle yayınlanmamış olup Topkapı Sarayı'nda muhafaza edilmektedir.
16. Osmanlı: Bir Dünya İmparatorluğunun Soykütüğü / Barış Ünlü, Dipnot Kitap
Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşunu araştıran ananesel tarih yazdığım makaleyi iki esas sual çevreninde yoğunlaşır: 1) Osmanlı'nın genişlemesinin ardındaki efor gaza mı yağma mı? 2) Osmanlı Bizans'ın mı Türk-İslam kültürünün izleyicisi mi? İlk sual çevreninde süren tartışmaya idealist ve materyalist tarih felsefelerinin maçı damga vururken, ikinci meselenin odaklandığı münakaşa Avrupa-merkezcilik ile milliyetçiliğin çarpışma kısmı olarak karşımıza çıkıyordu.
Barış ünlü, bu iki tartışmanın ötesine geçerek Osmanlı İmparatorluğu'nun tesis sorunu üstüne yeni bir yaklaşım tavsiye ediyor.
Yazarın benimsediği dünya-merkezci yaklaşım vakit ve mekân yönünden alışık olabildiğimiz ölçekleri değiştirmekte, büyütmekte ve arttırmaktadır.
Barış ünlü böylelikle, değişik vakit ve mekân karşılaşmalarının, dünya tarihinin güncellenen ve yinelenen tarihsel örüntülerinin ve kültürlerarası etkileşimlerinin bir ürünü olan Osmanlı İmparatorluğu'nun tesis tarihini yine yazmaktadır.
17. Modern Devletin doğası 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu, Rifa'at Ali Abou-El-Haj, İmge Kitabevi Yayınları
Modern Devletin doğası 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu isimli yapıtta ananesel tarih yazımının dışına çıkarak Osmanlı toplum ve devletini yeniçağ toplumlarıyla karşılaştırarak ele alıyor, 16.-18. yüzyıllarda yaşanan değişim doğası üstünde yoğunlaşıyor.
Bunu yapar iken, bir yandan da Batılı tarihçiler arasında süregelen olan "oryantalist" yaklaşımlarla hesaplaşıyor.
18. Osmanlı Denizgücü, Palmira Brummett, Timaş Yayınları
Eserde Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu’daki yayılması üniversal egemenlik iddiaları, Doğu Akdeniz’de efor elde etmeye yönelik politikalar ve Doğu ticaretinin denetimini ele geçirme maçı bağlamında inceleniyor.
Bu yine kavramlaştırmanın emelleri, Osmanlı Devleti’ni bir başrol oyuncusu olarak görmek, Keşifler Çağı temasında öne çıkarılmamış cephelere ilgi çekmek ve Avrupa-Asya dünyasındaki ilişkiler anlayışını fark söyleminin meydaan getirdiği sınırların ötesine taşımaktır.
Kitabın odak noktaları ticaret ve siyasettir; Osmanlı İmparatorluğu’nun biricik, tesirsiz ve başkalarından uzak bir devlet bulunduğu görüşünü desteklemektense akademik tartışmalar ile ortaçağ sonundaki ve erken çağdaş dönemdeki devletlerle alakalı mukayeseli analizlerde Osmanlı Devleti’nin ve Osmanlı seçkinlerinin ticarette şuurlu hareket ettikleri görüşünün yer almasına olanak tanımaktadır.
19. Eşkıyalar ve Devlet, Karen Barkey, Tarih Vakfı Vatan Yayınları
Osmanlı devletinin karşılaştığı en devasa tehlike, 16. ve 17. yüzyıllarda, köylüler ve seçkinler değil, eşkıyalardı. Osmanlılar, köylüleri ve dönüşümlü olarak görevlendirdikleri seçkinleri devlete bağımlı kılarak başkaldırı etmelerini engelliyordu.
Bu arada işsiz kalan paralı askerler ve levendler harami topluluklarına dönüşüyor, uzun pazarlıklar neticeninde devlet sistemine dahil ediliyordu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezileşme süreci Batı Avrupa’daki merkezileşme tarzlarından değişik, fakat onlarla karşılaştırabilecek yeni bir merkezileşmedir.
Bu değişiklik, imparatorluktaki devlet-toplum ilişkileriyle alakalı iki öğenin, toplumsal yapı ile Osmanlı yöneticilerinin orjinal merkezileşme tarzlarının bileşiminde yatmaktadır.
Karen Barkey bu kitabında, haramilik hareketlerinin niye bir gerileme sendromu olmadığını, devlet ile eşkıyaların karşı karşıya geldiği dönemlerin sonrasında merkezi iktidarın gücünün sebep pekiştiği anlatıyor.
20. İmparatorluğun En Uzun yüzyılı, İlber Ortaylı, Timaş Yayınları
Osmanlı Tarihi’nin çağdaşlaşma sancılarının yaşandığı 19.
yüzyılına ışık tutan çok önemli bir kitaptır.
Osmanlı maliyesinden bürokrasisine, askeriyesinden eğitime değişik alanlarda Osmanlı'nın yaşadığı sıkıntıları anlatan kitap bugünkü Türkiyesi'ne de ışık tutuyor.
21. Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi, Erhan Afyoncu, Yeditepe Yayınevi
Osmanlı Tarihi Araştırma rehberi, Osmanlı politik tarihi üstünde Araştırma inşa etmek isteyenler için vazgeçilmez bir el kitabıdır.
Osmanlı tarihinin ana kaynakları olan kronikler, şahnameler, gazavatnameler, fetihnameler, sefaretnameler, ıslahatnameler, surnameler ve biyografi kitapları ile Osmanlı İmparatorluğu için Türk tarihleri kadar ehemmiyetli olan ecnebi kaynaklar (Arap, Bizans, Bulgar, İran, İtalyan, Macar ve Sırp) ile ilgili bir araştırmacının gereksinim duyacağı verilere bu yapıt aracılığı ile ulaşılabilir.
Ayrıca yapıtta Tanzimat'a kadar Osmanlı politik tarihi ile ilgili yapılmış incelemeler da defa geniş bir biçimde kronolojik sırayla verilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder